Dziedzictwo kulturowo-historyczne

XIV-wieczna Baszta Młyńska zwana Basztą Czarownic wraz z murami obronnymi –  stanowi pozostałość po potężnych gotyckich murach obronnych otaczających średniowieczne Debrzno, które miało służyć umocnieniu południowej granicy państwa krzyżackiego z racji swojegodogodnego poleżenia, zabezpieczonego wzgórzami, dolinami, rzekami i jeziorami. Grubość muru dochodziła do 2 metrów, a szerokość do 8 metrów. W murach miejskich znajdowały się 3 bramy: Główna, Młyńska i Rybacka, a cały ciąg murów zachodnich posiadał 11 baszt, w tym tę zachowaną do dnia dzisiejszego –  Basztę Młyńską. Brama Główna znajdowała się na środku północnej części murów obronnych, a Brama Rybacka – po ich wschodniej części i wiodła bezpośrednio nad jezioro.

Baszta Młyńska wraz z fragmentem murów obronnych jest jedynym, tak dobrze zachowanym, średniowiecznym obiektem obronnym na terenie województwa pomorskiego. Pozostałości tych obiektów zostały odrestaurowane w ramach środków zewnętrznych pozyskanych przez Stowarzyszenie „Na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Debrzno” oraz Urząd Miasta i Gminy Debrzno.

Baszta Czarownic składa się z kilku kondygnacji, z których każda pełni określoną funkcję:

Poziomy „+2” i „+3” są przeszklone i dodatkowo pełnią funkcję widokowego trasu, z którego można rozpościera się widok na panoramę Debrzna i okolicy.

 

Neogotycki Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Debrznie. Kościół otoczony jest XIX-wiecznym ceglanym murem, ozdobionym motywami krzyża oraz ornamentowym gzymsem. Konsekracja świątyni nastąpiła 17 czerwca 1897 roku przez biskupa z Pelplina Leona Rednera. Ze starego wyposażenia zachował się renesansowy ołtarz i barokowy konfesjonał. W ołtarzu znajduje się obraz „Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny”, którego autorstwo przypisuje się wybitnemu XVII-wiecznemu gdańskiemu malarzowi Hermanowi Hannowi.

 

 

Kamienica z drugiej połowy XVIII wieku, zlokalizowana przy ulicy Rynek 8, do której przylega od południowo-wschodniej strony odrestaurowany rynek z fontanną miejską i  stylowo rzeźbionymi ławeczkami. Rynek stanowi centrum kulturalno -rozrywkowe dla lokalnej społeczności. Odbywają się tam koncerty, festyny i inne wydarzenia.

 

 

Budynek Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego – potężny ceglany obiekt, położony w północnej części Debrzna, głównie przy ul. Długiej i ul. Królewskiej – pierwotna siedziba powstałego w 1864 r. Królewskiego Seminarium Nauczycielskiego.

           

 

Budynek Zespołu Szkół w Debrznie z 1904 roku – najstarszy budynek szkolny, zlokalizowany na rogu ul. Miodowej i ul. Królewskiej. Dwukondygnacyjny budynek zbudowany z pruskiej cegły. Przed II wojną światową w budynku mieściła się ewangelicka szkoła pedagogiczna.

 

 

  Zabytkowa wieżą ciśnień z 1908 roku  o wysokości 30 m – zbudowana z cegły, osłonę zbiornika ma pokrytą drewnem. Trzon wieży zbudowany jest na planie koła, z ośmiokątnym zbiornikiem. Dach wieży zbudowany jest w kształcie foremnego ostrosłupa, a całość pokryta dachówką. Wieża usytuowana jest z parku miejskim, który poddany został częściowej rewitalizacji: oczyszczono teren, odnowiono alejki, spacerowe, zbudowano chodnik, oświetlenie i przygotowano obszar, na którym zostanie zbudowany amfiteatr.

 

 

 

Dziedzictwo przyrodnicze

 

Rezerwat przyrody „Miłachowo” – to rezerwat florystyczno-stepowy, utworzony w 1976 r. Zlokalizowany jest 1 km na wschód od Debrzna na stoku doliny rzeki Debrzynki i zajmuje powierzchnię 3,7 ha. Jest to urokliwe miejsce o niespotykanej w okolicy roślinności kserotermicznej z licznymi gatunkami roślin ciepłolubnych. Do najcenniej­szych należą: ostrołódka kosmata, pępawa różyczkolistna, tymotka Boehmera, przetacznik pagórkowy i kłosownica pierzasta.

 

Obszary Natura 2000: Specjalny obszar Ochrony Siedlisk Dolina Debrzynki –

położony na terenie gminy Debrzno i gminy Lipka, o powierzchni 920,9 ha. Obszar utworzony w dolinie rzeki Debrzynka, w celu ochrony unikatowych dla tej części Europy siedlisk. Zobaczyć tu można starodrzew bukowy (kompleks torfowisk i gradów subatlantyckich), torfowiska źródliskowe i przepływowe torfowiska alkaliczne. W samej dolinie dobrze zachowała się naturalna strefowość roślinności. Ponadto stwierdzono tu występowanie 4 gatunków bezkręgowców, w tym poczwarki i czerwończyka nieparka oraz rośliny skalnicy torfowiskowej. Do szczególnie cennych, nie wymienionych w Załączniku II należą występujące na mechowiskach gatunki mchów brunatnych, takie jak: Tomentypnum nitens, Helodium blandowii oraz Paludella squarosa – o wyjątkowo wysokiej liczebności. Do osobliwości zaliczyć można również liczne populacje storczyka krwistego i szerokolistnego. Na uwagę zasługuje też licznie występująca na torfowiskach narecznica grzebieniasta.

 

Obszar Natura 2000 „Dolina Szczyry” – specjalny obszar ochorny siedlisk o powierzchni 347 ha, położony na terenie gmin: Debrzno, Czarne i Okonek. Dolina rzeki Szczyry jest istotną ostoją torfowisk zasadowych i cennej entomofauny oraz flory z nimi związanych. Bogate populacje storczyków (Dactylorhiza) oraz czerwończyka nieparka są efektem bardzo ekstensywnej gospodarki rolnej prowadzonej na tych terenach oraz w dużej mierze – niezakłóconych warunków hydrologicznych. Na każdym kroku można tu spotkać ślady obecności bobrów, które bardzo pozytywnie wpływają na dobre uwodnienie ekosystemów.
Nad Szczyrą stwierdzono również obecność rzadkiego mięczaka – poczwarówki zwężonej (Vertigo angustior).Występują tutaj również takie gatunki zwierząt wymienionych w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, tj. bóbr europejski, wydra europejska, poczwarówka zwężona.

 

Pomniki Przyrody:

  1. Lipa drobnolistna (Tilia cordata) obwód pnia 420 cm przy drodze Debrzno-Rozwory
  2. Wierzba krucha (Salix fragilis) obw. 520 w Pędziszewie
  3. Buk zwyczajny (Fagus sylvatica) obw. 510 cm nad. Jez. Żuczek
  4. Dąb szypułkowy (Qercus robur) obw. 420 cm nad jez. Kwieckie (Długie)
  5. Buk zwyczajny (Fagus sylvatica) obw. 510 cm nad. jez. Kwieckie (Długie)
  6. Buk zwyczajny (Fagus sylvatica) obw. 440 cm nad. jez. Kwieckie (Długie)
  7. Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) obw. 410 w Starym Gronowie
  8. Lipa drobnolistna (Tilia cordata) obw. 360 cm w Starym Gronowie
  9. Lipa drobnolistna (Tilia cordata) obw. 400 przy drodze Debrzno-Uniechów
  10. Dąb szypułkowy (Qercus robur) obw. 450 cm w Skowarnkach

 

Skip to content