Organizacje pozarządowe mogą oraz powinny współpracować z administracją publiczną. Swego rodzaju obowiązek wynika z konstytucyjnej zasady subsydiarności (pomocniczości). Według niej każdy poziom władzy powinien realizować te zadania, których nie może realizować „poziom niższy”. W związku z tym jeżeli istnieje uzasadnione domniemanie, że organizacja pozarządowa może rozwiązać określony problem czy też wykonać konkretne zadanie, to należy jej powierzyć ich rozwiązanie lub wykonanie.

Należy przez to rozumieć, że współpraca pomiędzy dwoma sektorami jest przekazaniem przez administrację publiczną (pierwszy sektor) organizacjom pozarządowym (trzeci sektor) do realizacji zadań publicznych. Pierwszy sektor może również zlecić trzeciemu sektorowi rozwiązanie problemów społecznych.

Wyróżniamy trzy podstawowe formy współpracy pomiędzy administracją publiczną a organizacją pozarządową:

1. pierwsza forma jest określona w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie jako „pozafinansowa” – dotyczy procesu planowania i programowania działań; w prostej postaci może polegać wyłącznie na wzajemnym informowaniu się o planowanych działaniach; może jednak wyjść poza tę formę i przyjąć bardziej zaawansowaną formę np. administracja publiczna może konsultować najważniejsze dokumenty z organizacjami pozarządowymi; najbardziej rozbudowaną formą współpracy pomiędzy tymi dwoma sektorami jest udział ich przedstawicieli we wspólnych grupach w celu ustalenia potrzeb, problemów i inicjowaniu nowych przedsięwzięć – w przypadku tej formy współpracy często pracuje się również nad nowymi strategiami, programami, a nawet rozwiązaniami legislacyjnymi;
2. druga forma jest skorelowana z pierwszą – dotyczy współpracy w związku z realizacją zaplanowanych wcześniej działań w sposób skoordynowany; każda ze stron zobowiązuje się do wykonania części działań w oparciu o posiadane zasoby oraz wzajemną koordynację; ten rodzaj współpracy co do zasady ma największy pozytywny wpływ dla lokalnych społeczności;
3. trzecia forma także została określona w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie – jest to współpraca na tle finansowym i sprowadza się do tego, że administracja publiczna przekazuje organizacji pozarządowej do samodzielnego wykonania określone zadania; trzeci sektor otrzymuje w związku z tym środki finansowe niezbędne do wywiązania się z realizacji powierzonego zadania; administracja publiczna ogranicza swoją aktywność do nadzorowania pracy oraz sprawdzania, czy zachowano określone standardy.

 

Maciej Wypych – prawnik, doradca specjalistyczny OWES Debrzno