Jedna z ostatnich nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu nałożyła m.in. na fundacje, stowarzyszenia (podlegające wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego) oraz spółdzielni socjalne nowe obowiązki. Od 31.10.2021 r. pojawił się przede wszystkim obowiązek ustalenia i zgłoszenia beneficjentów rzeczywistych.

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) jest systemem gromadzącym i przetwarzającym dane o osobach fizycznych sprawujących kontrolę nad danym podmiotem. Jego głównym zadaniem jest przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, ponieważ posiadanie informacji o beneficjentach rzeczywistych ma kluczowe znaczenie w zwalczaniu zjawisk przestępczych – z uwagi na to, że uniemożliwia ukrycie tożsamości w strukturze korporacyjnej. Podstawą prawną funkcjonowania CRBR jest ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, która jest implementacją unijnej IV dyrektywy AML.

Beneficjent rzeczywisty to osoba sprawująca kontrolę nad danym podmiotem poprzez posiadane uprawnienia, umożliwiające wywarcie wpływu na jego działania albo taka osoba, w której imieniu są nawiązywane stosunki gospodarcze czy przeprowadzane transakcje. Warto wiedzieć, że beneficjent rzeczywisty to nie osoba, która bezpośrednio czerpie zyski lub innego rodzaju benefity, ale taka, która faktycznie decyduje o podmiocie. Aby jeszcze łatwiej móc zdefiniować beneficjenta rzeczywistego, to ustawa wspomina m. in. o tym, że za beneficjenta uznaje się taką osobę, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji, albo dysponującą więcej niż 25% liczby głosów w organie stanowiącym.

Największą zmianą wprowadzoną w konsekwencji wspomnianej powyżej nowelizacji jest ujęcie podmiotów zaliczanych do tzw. sektora NGO (stowarzyszeń „rejestrowych”, fundacji oraz spółdzielni socjalnych) w katalogu podmiotów zobowiązanych do zgłaszania swoich beneficjentów rzeczywistych (art. 58 ww. ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu).

Co ważne, w przypadku fundacji, stowarzyszeń „rejestrowych” i spółdzielni istniejących  do dnia 31.10.2021 r., termin na dokonanie zgłoszenia upływa 31.01.2022 r. W przypadku natomiast podmiotów (fundacji, stowarzyszeń „rejestrowych”, spółdzielni socjalnych) powstałych po 31.10.2021 r., termin na dokonanie zgłoszenia wynosi 7 dni od dnia wpisu podmiotu do Krajowego Rejestru Sądowego. Przypominamy przy tym, że poza obowiązkiem dokonania „inicjalnego” zgłoszenia beneficjentów rzeczywistych, istnieje obowiązek aktualizacji dokonanego zgłoszenia (w sytuacji wystąpienia okoliczności uzasadniających dokonanie zmiany).

 

Maciej Wypych – prawnik, doradca specjalistyczny OWES Debrzno