W ostatnim czasie dość często słyszymy o tzw. „obowiązku wpisu do bazy danych odpadowych” (dalej jako: „BDO”). Zgodnie z obowiązującymi przepisami, obowiązkiem wpisu do rejestru BDO objęte są podmioty, które wytwarzają, transportują odpady oraz prowadzą ewidencję tych odpadów, a także podmiot wprowadzający na terytorium kraju produkty w  opakowaniach, opony, oleje smarowe, pojazdy, baterie lub akumulatory, sprzęt elektryczny i  elektroniczny, producenci, importerzy i  wewnątrzwspólnotowi nabywcy opakowań. Z obowiązku rejestracji wyłączone są podmioty, które nie mają obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów. Lista odpadów, wyłączonych spod obowiązku prowadzenia ewidencji zawarta jest z kolei w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów z dnia 12 grudnia 2014 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 1431) – dalej jako „Rozporządzenie”. Wskazane w przedmiotowym Rozporządzeniu odpady nie są objęte obowiązkiem ewidencji pod warunkiem, że ich ilość pojawiająca się w przedsiębiorstwie rocznie nie przekracza wskazanych ilości w Rozporządzeniu.

W niniejszym artykule postaramy się Państwu przybliżyć zasady, jakimi przy identyfikacji istnienia obowiązku uzyskania wpisu do rejestru BDO, powinny kierować się przedsiębiorstwa prowadzące działalność administracyjno-biurową. Oczywiście już w tym miejscu zwracamy uwagę, iż każdy przypadek wymaga indywidualnego podejścia i analizy. Niemniej jednak mamy nadzieję, że poniższe wskazówki okażą się dla Państwa pomocne.

Przedsiębiorstwa prowadzące działalność o charakterze administracyjno-biurowym, wykonują przeważnie prace typowo biurowe, korzystając przy tym z różnego sprzętu, w tym tonerów, żarówek, środków czystości, baterii i papieru. Każdy z przedstawionych produktów musi podlegać odrębnej analizie pod kątem tego, czy stanowi odpad. Co więcej, znaczenie ma także to jakich rodzajów produktów Państwo używacie – o czym dokładniej poniżej.

TONERY

Tonery mogą przybrać różną postać – mogą to być tonery zawierające wyłącznie tusz bez części elektronicznych lub też mogą to być tonery z takimi właśnie częściami (np. chipami). Tonery posiadające części elektroniczne są traktowane jak sprzęt elektroniczny i podlegają innej klasyfikacji niż te drugie. Niezależnie jednakże od tego, czy klasyfikujemy je jako zużyty sprzęt, czy też jako elementy sprzętu usunięte ze zużytych urządzeń, produkty te przewidziane zostały w Rozporządzeniu. Oznacza to, iż w przypadku, gdy ich ilość nie przekracza wskazanych w Rozporządzeniu nie będą podlegać ewidencji i tym samym nie ma konieczności rejestracji w BDO z ich względu. Dla obu produktów przewidziany jest limit roczny do 5 kg.  Co jednak istotne, jeśli posiadacie Państwo umowę z dostawcą tonerów, której treść obejmuje konserwację urządzeń i nie zawiera postanowień wyłączających statusu zleceniobiorcy jako wytwórcy odpadów, wówczas będą Państwo w tym zakresie wyłączeni z obowiązku rejestracji w BDO.

ŻARÓWKI

Ze względu na rodzaje używanych żarówek, można wyróżnić żarówki zwykłe oraz świetlówki i żarówki energooszczędne. Te pierwsze (tzw. żarówki z drucikiem) nie są odpadem niebezpiecznym i uznawane są za odpady komunalne i nie podlegają ewidencji i tym samym nie powodują powstania obowiązku rejestracji w BDO. W przypadku korzystania ze świetlówek i żarówek energooszczędnych ustawodawca nie przewidział wyłączenia z ewidencji, a więc tym samym należy uznać, iż istnieje obowiązek ich ewidencji. W takim przypadku przewidziano wyłącznie jedno rozwiązanie dla małych przedsiębiorców. Otóż podpisanie umowy świadczenia usług konserwacji i naprawy oświetlenia, wówczas za wytwórcę odpadów uznaje się podmiot, który świadczy tę usługę i to on podlega rejestracji w BDO.

BATERIE

 Podobnie jak w przypadku tonerów, baterie alkaliczne oraz inne baterie i akumulatory podlegają wyłączeniu z konieczności ewidencji odpadów, jeśli ich ilość nie przekracza 5 kg rocznie. Inaczej jest w przypadku baterii zawierających rtęć – te  nie podlegają wyłączeniu, a więc rodzą obowiązek wpisu do BDO, niezależnie od ilości ich wytwarzania w danym roku.

ŚRODKI CZYSTOŚCI i OPAKOWANIA

W przypadku korzystania ze środków czystości mamy do czynienia z odpadami w postaci opakowań po zużytych środkach. W interpretacjach właściwych organów przyjmuje się, iż jeśli ilość takich opakowań oraz ich charakter i skład jest podobny do odpadów powstających w gospodarstwach domowych są odpadami komunalnymi i nie rodzą obowiązku wpisów do BDO. Brak jest jednakże jednoznacznego przepisu prawa, który by to potwierdzał. Co więcej przyjmuje się, iż za odpad komunalny wytwarzany przez przedsiębiorcę nie może być uznany jako odpad, który należy do niebezpiecznych. Odpady niebezpieczne oznaczają odpady wykazujące co najmniej jedną spośród właściwości niebezpiecznych. Właściwości powodujące, że odpady są odpadami niebezpiecznymi, oraz warunki uznania odpadów za niebezpieczne, z wyjątkiem warunków uznania odpadów za posiadające właściwości zakaźne, określają przepisy rozporządzenia Komisji (UE) nr 1357/2014 z dnia 18 grudnia 2014 r. zastępującego załącznik III do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy (Dz.Urz. UE L 365 z 19.12.2014, str. 89, z późn. zm. oraz rozporządzenia Rady (UE) 2017/997 z dnia 8 czerwca 2017 r. zmieniającego załącznik III do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w odniesieniu do niebezpiecznej właściwości HP 14 „Ekotoksyczne” (Dz.Urz. UE L 150 z 14.06.2017, str. 1). Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. z 2001 Nr 112, poz. 1206) do niebezpiecznych odpadów zalicza się opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone (np. środkami ochrony roślin I i II klasy toksyczności – bardzo toksyczne i toksyczne) (kod 15 01 10). W przypadku pozostałych opakowań – nie uznaje się ich za niebezpieczne. Wobec powyższego z ostrożności zalecamy uznanie, iż środki czystości zawierające substancje niebezpieczne (w tym łatwopalne), po ich zużyciu muszą być traktowane jako odpady rodzące obowiązek rejestracyjny w BDO. Konieczne jest podkreślenie, iż podobnie jak w przypadku żarówek, zawarcie umowy świadczenia usług sprzątania, spowoduje, iż to podmiot sprzątający będzie wytwórcą odpadów podlegającym rejestracji. Warto zaznaczyć, iż umowa o świadczenie takich usług może zawierać postanowienia odrębne, powodujące,  iż jako wytwórca odpadów będzie w dalszym ciągu traktowany przedsiębiorca.

Warto również wskazać, iż w zakresie sorbentów, materiałów filtracyjnych, tkanin do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrań ochronnych innych niż zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) przewidziano wyłączenie z ewidencji w przypadku nie przekroczenia ilości tych produktów ponad 100 kg.

Podsumowując powyższe, należy wskazać, iż obowiązek rejestracji w BDO będzie dotyczył Państwa przedsiębiorstwa w sytuacji, gdy w stosunku do produktów takich, jak np.:

• TONERY – przekroczony zostanie limit 5 kg rocznie, a umowa z dostawcą tonerów wyłączy status usługodawcy jako wytwórcy odpadów,
• ŻARÓWKI – korzystanie będzie dotyczyło świetlówek lub żarówek energooszczędnych i nie zostanie zawarta umowa świadczenia usług konserwacji i naprawy oświetlenia,
• BATERIE – w przypadku przekroczenia limitu 5 kg rocznie lub korzystania z baterii zawierających rtęć,
• ŚRODKI CZYSTOŚCI I OPAKOWANIA – w przypadku korzystania ze środków niebezpiecznych (np. łatwopalnych) lub w znacznej ilości (ponad ilość zużywaną w gospodarstwach domowych) oraz nie zawarcia umowy świadczenia usług sprzątania, zaś w przypadku ścierek i ubrań – w przypadku przekroczenia limitu 100 kg rocznie.

Oczywiście powyżej w możliwie syntetyczny przedstawiliśmy przedmiotowe zagadnienie. W razie dalszych pytań lub wątpliwości, naturalnie jesteśmy do Państwa dyspozycji. W tym celu, serdecznie zapraszamy do kontaktu z adwokatem Maciejem Wypych (maciej.wypych@rpwe.pl), który z pewnością odpowie na wszystkie pytania.

Maciej Wypych – adwokat,  doradca specjalistyczny OWES Debrzno