SYSTEM NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ, NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWTAELSKIEGO ORAZ EDUKACJI PRAWNEJ
ZAKRES POMOCY
Nieodpłatna pomoc, jak sama nazwa na to wskazuje, jest udzielana bezpłatnie. Koszty udzielania takiej pomocy są pokrywane ze skarbu państwa. Osoby uprawnione nie płacą za uzyskaną pomoc. W ramach nieodpłatnej pomocy osoby uprawnione mogą skorzystać z trzech różnych usług, których zakres został krótko przedstawiony poniżej:
- Nieodpłatna pomoc prawna jest udzielana przez prawników, z reguły adwokatów lub radców prawnych. Pomoc ta jest kierowana do osób, które potrzebują pomocy prawnej (np. dowiedziały się o pozwie lub zajęciu komorniczym, z którym się nie zgadzają, mają problem z zawartą umową, ZUS odmówił im wypłaty emerytury) i polega z reguły na:
- udzieleniu informacji jak, z prawnego punktu widzenia, wygląda sytuacja osoby uprawnionej oraz jakie są jej prawa i obowiązki,
- w jaki sposób osoba uprawniona może rozwiązać swój problem prawny,
- sporządzeniu projektu pisma, z wyłączeniem pism procesowych w toczących się postępowaniach przygotowawczym, sądowym lub sądowo-administracyjnym,
- sporządzeniu projektu pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub ustanowienie pełnomocnika z urzędu,
- poinformowaniu o kosztach postępowania sądowego i ryzyku finansowym związanym ze skierowaniem sprawy do sądu.
- Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie to wsparcie świadczone przez profesjonalnych doradców obywatelskich osobom potrzebującym pomocy w rozwiązaniu ich problemów w zakresie m.in. zadłużenia, spraw mieszkaniowych lub zabezpieczenia społecznego. Osoby uprawnione otrzymują pomoc udzieloną w sposób zrozumiały dla zwykłego obywatela, w tym dotyczącą załatwienia czynności urzędowych lub rozwiązania życiowych problemów, na przykład o możliwych do podjęciach działaniach mających na celu wyjścia ze spirali zadłużenia. Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie obejmuje również działania zmierzające do podniesienia świadomości osoby uprawnionej oraz wsparcia w samodzielnym rozwiązaniu problemu, w tym sporządzenie wspólnie z tą osobą planu działania i pomoc w jego realizacji.
- Nieopłatna mediacja jest prowadzona w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego[3]. Pomocy, w ramach nieodpłatnej mediacji, udziela mediator[4]. Nieodpłatna mediacja jest kierowana do osób, które są zainteresowane polubowny rozwiązaniem sporu, czyli chcą dojść do porozumienia z inną osobą
(np. z wierzycielem, członkiem rodziny)[5] bez konieczności kierowania sprawy do sądu. Dzięki temu rozwiązaniu osoba uprawniona nie zostanie narażona na poniesienie kosztów sądowych. Nieodpłatna mediacja swoim zakresem obejmuje:
- udzielenie informacji o możliwości skorzystania z polubownych metod rozwiązywania sporów (w tym z mediacji) oraz jakie niesie to za sobą korzyści,
- przygotowanie projektu umowy o mediację lub wniosku o przeprowadzenie mediacji,
- przygotowanie projektu wniosku o przeprowadzenie postępowania mediacyjnego
w sprawie karnej, - przeprowadzenie mediacji,
- pomoc w przygotowaniu wniosku do sądu o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem.